Tài liệu nhằm giúp học sinh lớp 9 chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ hơn. Mời tham khảo nội dung chi tiết bên dưới. Show Soạn văn 9: Nghĩa tường minh và hàm ýSoạn bài Nghĩa tường minh và hàm ýI. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ýĐọc đoạn trích trong SGK và trả lời câu hỏi: 1. Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”, em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với họa sĩ và cô gái? 2. Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không? Gợi ý: 1. Câu nói không chỉ thông báo về thời gian mà còn ngụ ý bộc lộ sự tiếc nuối. 2. Câu nói thứ hai của anh thanh niên không có ẩn ý gì. Tổng kết: Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn ra trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. II. Luyện tậpCâu 1. Đọc lại đoạn trích đã dẫn ở đoạn I và cho biết:
Gợi ý: a.
b.
Câu 2. Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau: Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họa và cô gái: - Đây, tôi xin giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá . Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Gợi ý: Hàm ý của câu nói: Ông họa sĩ rất thích uống nước chè, nhưng do khởi hành sớm nên chưa kịp thưởng thức. Câu 3. Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý: Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng: - Vô ăn cơm! Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi "Ba vô ăn cơm". Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra: - Cơm chín rồi! Anh cũng không quay lại. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Câu 4. Đọc các đoạn trích trong SGK (trích từ truyện ngắn Làng của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không. Vì sao?
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?.. - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào… Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. II. Soạn bài 1. Qua câu Trời ơi, chỉ còn năm phút!, anh thanh niên muốn nói rằng thời gian cho cuộc gặp gỡ đã gần hết, anh bày tỏ sự tiếc nuối khi phải chia tay mọi người. Anh không nói thẳng với ông họa sĩ và cô gái điều đó có thể vì ngại ngùng, vì anh muốn che giấu tình cảm của mình. 2. Câu nói thứ hai của anh thanh niên không có ẩn ý gì. III. Luyện tập Bài 1.
- mặt đỏ ủng thể hiện sự ngượng ngùng. - nhận lại chiếc khăn thể hiện sự không thể chối từ nhận lại chiếc khăn của mình. - quay vội đi vì quá ngượng. Qua các hình ảnh này, có thể nhận ra cô gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng. Cô ngượng vì cô định kín đáo để lại chiếc khăn mùi soa của mình làm kỉ vật cho anh thanh niên, nhưng anh thanh niên lại quá thật thà tưởng cô gái bỏ quên, nên gọi cô để trả lại. Bài 2. Câu in đậm: Tuổi già cần nước chè: ở Lao Cai đi sớm quá. hàm ý của câu văn này là ông họa sĩ già chưa kịp uống nước chè, bác lái xe muốn anh thanh niên hãy lên pha nước chè để tiếp khách. Bài 3. Câu “Cơm chín rồi!” có chứa hàm ý muốn bảo: Ông (ông Sáu) vào ăn cơm đi! Bài 4. Những câu in đậm trong đoạn văn không chứa hàm ý. Câu in đậm thứ nhất là câu nói lảng (nói sang chuyện khác tránh đề tài đang bàn, còn gọi là “đánh trống lảng”). Câu in đậm thứ hai là câu nói dở dang. |
