Chữ q trong tiếng việt đọc là gì

Hiện tại nhiều tỉnh thành trên cả nước đã cho học sinh tựu trường. Do ảnh hưởng của dịch nên một số địa bàn triển khai dạy online cho học sinh các cấp. Với lớp 1, việc học online sẽ tương đối khó khăn hơn do ở độ tuổi này, các em chưa thể tập trung và cần có sự kèm cặp sát sao của cha mẹ. Trong quá trình dạy học cho con, nhiều cha mẹ đã rơi vào những tình huống oái ăm, khiến ai cũng phải phì cười.

Mới đây, một gia đình đã chia sẻ câu chuyện của mình lên Facebook. Chuyện là gia đình này có con năm nay vào lớp 1. Khi kèm con học Tiếng Việt, cả gia đình đã cãi nhau ỏm tỏi vì không biết dạy con đọc chữ Q là gì cho đúng!

Mẹ thì đọc là "Qui", ông thì đọc là "Quờ", còn bà lại đọc là "Cu". Vậy là cả nhà đau đầu, không biết dạy con đọc chữ Q ra sao? Câu chuyện này sau khi được chia sẻ trên mạng xã hội đã thu hút sự được nhiều sự chú ý. Bởi rất nhiều bậc phụ huynh cũng ngơ ngác, không biết rõ chữ "Q" đọc chính xác ra sao? Nhiều người hỏi nhau: "Đọc là Qui nhỉ? Trước giờ mình đọc là Qui, sao giờ có cả Cu với Quờ là như nào?"

Vậy rốt cuộc, Q đọc như nào?

Theo một giáo viên tiểu học ở Hà Nội: "Một âm được ghi bằng nhiều chữ cái: âm Cờ được ghi bằng 3 chữ C, K và Q. Khi dạy, C đọc Cờ, K đọc Ca và Q đọc Cu. Ðặc biệt âm Q không bao giờ đứng một mình mà luôn đi với U thành Qu đọc là Quờ.

Theo Từ điển tiếng Việt, bảng chữ cái được định nghĩa là tập hợp các ký hiệu dùng để ghi âm vị trong chữ viết ghi âm, được sắp xếp theo một trật tự nhất định. Trong tiếng Việt, có tất cả 29 chữ cái sắp xếp từ a đến y. Các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt đọc rất dễ dàng và có một cách đọc duy nhất là a, bờ, cờ, dờ đờ, e, ê, gờ, hờ… Tuy nhiên, có 1 chữ cái thường xuyên gây tranh cãi cho các bậc phụ huynh mỗi đầu năm học đến vì không biết đọc sao cho chuẩn. Đó là chữ “q” hay viết hoa là “Q”. Trong bài viết này chúng tôi sẽ trả lời câu hỏi rối não của nhiều phụ huynh đó là chữ q đọc là gì? cách đọc chữ qu chuẩn là gì?

Đặt vấn đề

Việc học chữ cái vô cùng quan trọng cho học sinh lớp 1 và bắt buộc phải học thuộc lòng. Từ những chữ cái này học sinh mới có thể biết đọc, biết viết thành thạo.

Một phụ huynh cho biết, cùng là chữ “q” nhưng mỗi nơi, mỗi cô giáo lại cho một cách đọc khác nhau. Có cô đọc là “cu”, “quờ” và có người lại đọc là “qui”. Chính vì không có sự thống nhất này khiến các bậc cha mẹ thấy hoang mang trong khi dạy con học bài ở nhà.

Chữ q đọc là gì? Cách đọc chữ qu

Chia sẻ của một giáo viên dạy lớp 1 ở Hà Nội cho biết: Chữ “q” sẽ đọc là “cu”, khi ghép với “u” sẽ thành “qu” đọc là “quờ”.

Trong quyển từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học cũng giải thích: “Q đọc là “cu”, là con chữ thứ 21 của bảng chữ cái chữ quốc ngữ”

“Âm “q” chỉ là chữ cái trong bảng chữ cái. Chữ “q” phải ghép với âm “u” để tạo thành âm “qu” rồi từ đó mới ghép được với các chữ khác để tạo thành tiếng. Vì vậy, phụ huynh cũng không cần thiết gây khó cho mình và con bằng những tranh cãi đọc là gì.

Cô giáo này chia sẻ thêm, thực tế với học sinh lớp 1 không tranh cãi “q” đọc như thế nào mà các em thường nhầm lẫn một số chữ cái với nhau. Ví dụ như chữ “d” với “đ”; chữ “q” với “p”. Các em cũng hơi khó nhớ trong bảng chữ ghép và phát âm không đúng ví dụ như chữ “th” thì hay đọc là “tờ”, chữ “ngh” và “ng”…

Theo Bộ GDĐT Việt Nam thì bảng chữ cái tiếng Việt hiện nay có tổng cộng 29 chữ cái được sắp xếp theo thứ tự như sau: a, ă, â, b, c, d, đ, e, ê, g, h, i, k l, m, n, o, ô, ơ, p, q, r, s, t, u, ư, v, x, y. Thứ tự này được sắp xếp theo cách đọc từ xưa đến nay, cũng như theo bản phiên âm quốc tế.

Việc đọc được bảng chữ cái tiếng Việt tưởng là chuyện hiển nhiên với những phụ huynh, bởi đây là bài học vỡ lòng ngay từ lớp 1, thậm chí mầm non. Tuy nhiên mới đây, một chữ cái vẫn gây nên nhiều ý kiến trái chiều về cách phát âm.

Cụ thể, trên một diễn đàn dành cho phụ huynh, có người thắc mắc không biết chữ K thì nên đọc là "ca" hay "cờ": "Các thầy cô và bố mẹ giúp em cách đánh vần: K - eo - keo - sắc - kéo và Cờ - eo - keo - sắc - kéo. Cách nào đúng ạ?", người này hỏi.

Không chỉ bà mẹ này mà dưới phần bình luận, hàng chục phụ huynh có nhiều ý kiến với những tranh luận trái chiều. Nhiều người "chê" câu hỏi khá... ngớ ngẩn, bởi K thì phải đọc là /ca/ chứ không thể đọc thành /cờ/. Hơn nữa, "cờ" không thể ghép với vần "eo" để tạo thành chữ có nghĩa (céo). Cho nên trong trường hợp này, cách đọc thứ nhất mới chính xác.

Tuy nhiên, luồng ý kiến còn lại nhận định, không phải tự dưng mà bà mẹ này thắc mắc. "Ngày xưa mình đọc là /ca/, nhưng sau sách của bọn trẻ sinh tầm 2013 trở về mấy năm trước thì c, k, q khi đánh vần đều đọc là /cờ/. Mặc dù vẫn viết đúng quy tắc chính tả nhưng đọc lại khác. Từ trẻ 2014 trở lại đây lại qui định đọc là /ca/, do cải cách các loại sách mỗi năm mỗi khác nên thế. Phụ huynh có 2 con ở 2 thời điểm sẽ hiểu", một người chia sẻ.

Người khác lại cho rằng, theo đúng phiên âm tiếng việt thì phát âm /cờ/. Nhưng để tránh việc viết sai chính tả nên vẫn đọc là /ca/. Cách đọc này được áp dụng đại trà ở các trường tiểu học. Tóm lại 2 cách đều sử dụng được.

Giáo viên nói gì?

Trước những tranh cãi, nhiều người tỏ ra lo ngại và hoang mang bởi không biết về nhà dạy con như thế nào.

Nói về vấn đề này, cô Lương Ngọc Anh, giáo viên lớp 1 ở Hà Nội cho rằng, việc phát âm chữ k còn tùy vào từng bộ sách: "Trong bộ sách Kết Nối Tri Thức mà mình được tập huấn, tác giả nói khi đánh vần, phát âm là /ca/ hay /cờ/ đều được. Nhưng thường mình dạy trẻ con phát âm là /ca/ cho đỡ bị nhầm lẫn. Bố mẹ không cần hoang mang, cứ phát âm như cũ là được".

Tương tự, cô Nguyễn Ngọc Thúy, giáo viên tiểu học cũng cho rằng, đúng là chữ c và k trong sách Tiếng Việt - Công Nghệ Giáo Dục đều được ghi kí hiệu là /cờ/. Còn sách bình thường thì ghi con chữ thôi chứ không ghi rõ âm, giáo viên sẽ tự dạy học sinh phát âm.

Tuy nhiên hiện cô Thúy vẫn dạy học sinh là k - eo. Mặc dù phát âm ra giống nhau nhưng đọc là cờ - eo thì học sinh sẽ bị viết sai chính tả.

Sách Công Nghệ Giáo Dục chữ c và k đều được ghi kí hiệu là /cờ/

"Có thể bạn phát âm cờ - eo đang học tài liệu Tiếng Việt - Công Nghệ Giáo Dục. Ở đây không nói đúng hay sai mà cũng tuỳ thuộc chương trình sách giáo khoa nữa. Nhưng dù dạy bộ sách nào thì các cô vẫn dạy đánh vần để các con phân biệt được các trường hợp nào dùng k hay c", cô Thúy nói.

Trên thực tế, hiện nay, việc dạy đọc và dạy viết trong môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học được thực hiện tại Chương trình giáo dục phổ thông ban hành theo Quyết định 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006.

Theo đó, cách đọc (cách đánh vần) với các chữ cái "c, k, q" như sau: Đánh vần chữ c đọc là /cờ/, chữ k đọc là /ca/, chữ q đọc là /quờ/. Ngoài ra, hiện nay, ở một số trường tiểu học đang áp dụng thí điểm dạy học theo tài liệu Tiếng Việt - Công Nghệ Giáo Dục cho học sinh lớp 1. Học theo tài liệu này, cách đọc với các chữ cái "c, k, q" đều đánh vần là /cờ/.

Về mặt khoa học ngôn ngữ và khoa học sư phạm cả hai cách đánh vần trên đều hướng tới mục tiêu cơ bản của tiểu học là đọc thông, viết thạo. Do vậy, các trường, các địa phương lựa chọn tài liệu nào sẽ dạy học sinh đánh vần theo cách tài liệu đó hướng dẫn.

Dù chọn cách nào cũng sẽ không ảnh hưởng đến kết quả học tập, sử dụng tiếng Việt của các em sau này vì thực tế việc phát âm này chỉ dừng ở giai đoạn đầu khi học sinh bắt đầu học chữ.