Chốn phồn hoa đô thị là gì

Trong con ngõ tối sâu thành phố tấp nập, nơi ánh đèn cao áp không thể soi tới, tôi lê từng bước chân đơn côi. Tôi nhớ tuổi ấu thơ, ngày ấy quê tôi chưa có điện, mẹ chắt bóp từng đồng để có tiền mua dầu thắp cho tôi học bài.

Bên ánh đèn leo lắt, tôi ê a những chữ cái đầu tiên. Ánh đèn nhỏ nhoi ấy đã soi sáng, rọi bước cho tôi tìm về những chân trời mới. Và ánh đèn dầu giống như sự hy sinh của mẹ - mẹ cứ cằn cỗi, hao gầy dần cho tôi bừng sáng ngày sau.

Tôi nhớ những đêm tối trời mùa thu, gió từ cánh đồng thổi vào mùi của đất. Đom đóm bay rợp bóng tối. Khi ấy, những đứa trẻ quê như chúng tôi thường hình dung ra thành phố với những ánh đèn như đom đóm bay trong đêm.

Khi đến thành phố, tôi mới nhận ra thành phố là những ánh đèn rực rỡ nhiều màu chứ không sáng lập lòe như đom đóm. Bây giờ, mỗi lần về quê, tôi không còn thấy trẻ con đuổi bắt đom đóm như chúng tôi ngày xưa nữa. Có phải tuổi thơ tôi không còn nên đom đóm cũng đã bỏ đi!

Tôi nhớ những đêm trời đầy sao. Dải Ngân hà vắt ngang bầu trời ngăn cách chàng Ngưu Lang và nàng Chức Nữ, để thế gian dệt nên câu chuyện tình lay động đất trời. Những vì sao nhấp nháy trên cao xa giống như những ước mơ, hy vọng. Có đứa trẻ nào khi nhìn trời sao mà không gửi gắm vào đó một giấc mơ, một niềm ao ước?

Tôi vẫn gọi những vì sao là đèn trời. Đèn trời thắp sáng từng đêm như một nỗi niềm thao thức. Cánh đồng Thần Nông không người gặt hái, để nỗi âu lo mùa màng cứ khắc khoải trong đôi mắt những người nông dân.

Như bao đứa trẻ lớn lên ở thôn quê, tôi cũng ao ước được đặt chân đến chốn phồn hoa đô thị. Ánh đèn thành phố có sức mê dụ khiến tôi ngỡ rằng thành phố không có đêm. Từ bao giờ tôi đã quên bẵng đi ngọn đèn dầu lay lắt, những con đom đóm lập lòe hay những vì sao nhấp nháy trên cao.

Chỉ khi bất ngờ chạm vào bóng tối ở nơi đất khách này, tôi mới giật mình nhớ về những ánh sáng nhỏ nhoi nhưng đã từng soi bước, dẫn dắt tôi đi qua thời thơ ấu, để tôi đến được với ánh đèn rực rỡ hôm nay.

Từ những ánh đèn muôn màu của thành phố, tôi nhìn thấy bao nhiêu kiếp người hiện ra rồi nhòa đi. Một vì sao lấp lánh phía quê nhà, như tiếng Mẹ lặng lẽ gọi tôi về ngày mai. Ai cũng có ánh đèn của riêng mình!

(HNM) - Ở TP Hồ Chí Minh, người ta thường bị cuốn hút bởi sự sôi động, náo nhiệt của mảnh đất từng được mệnh danh là Hòn ngọc Viễn Đông - hoa lệ, hiện đại và "không ngủ". Thế nhưng ở thành phố phương Nam này có hàng trăm nghìn người phải rời quê hương tìm đến đây để mưu sinh. Hòa vào nhịp hối hả của thành phố hơn 300 năm tuổi, họ lầm lụi như "cánh vạc" trong muôn nỗi âu lo để mong ước về một tương lai tươi sáng.

 

Du khách khi đến với thành phố phương Nam thường yêu si mê cái nắng gắt, yêu những cơn mưa vội vã, say sưa khám phá những ngõ hẻm giữa lòng thành phố, rồi sung sướng khi lạc vào thiên đường ẩm thực Sài thành. Nhưng để có một thành phố năng động, để có những thứ đặc sản ẩm thực đường phố, không thể không nhắc đến chủ nhân của những gánh hàng rong. Họ là những người phụ nữ từ nhiều vùng quê đến với chốn phồn hoa, nhặt nhạnh từng đồng bạc lẻ nuôi cả gia đình. Mỗi người một cảnh nhưng tất thảy đều có chung một nỗi vất vả, đôi khi họ phải đối diện với nỗi lo bị cướp giật, bị xua đuổi...

1. Sau cả tiếng túi bụi công việc cân bán trái cây, chị Nguyễn Thị Hà (quê Lý Nhân - Hà Nam) trở lại chiếc ghế con tiếp tục với hộp cơm đang ăn dở, đôi mắt lại thẫn thờ xa xăm. "10 hôm thì có tới 8 hôm ế hàng, cả hai vợ chồng quanh ra, quanh vào cũng chỉ đủ trang trải tiền thuê phòng trọ hằng tháng bên quận Gò Vấp và chi tiêu sinh hoạt. Tháng nào bán tốt mới có tiền gửi về cho hai con nhỏ ở nhà. Nhiều lúc nhớ gia đình lắm nhưng cũng chỉ biết gọi điện về hỏi thăm, nghe tiếng bọn trẻ là hạnh phúc lắm rồi…", chị Hà thở dài nói với chúng tôi giữa đêm Sài thành lất phất mưa.

Chị Hà kể với chúng tôi "chuyện hằng ngày" của hai vợ chồng. Cứ 3h sáng, hai người lại tất tả sang chợ đầu mối nông sản Thủ Đức lấy hàng về sắp xếp phân loại. Chia đều cho hai xe hàng, hai vợ chồng lại rong ruổi khắp phố phường cho đến tận khuya. Nhiều lần đi bán hàng đêm, bị cướp, bị trấn lột. Ban đầu cũng lo sợ, nhưng vì miếng cơm manh áo nên anh chị đành liều. Ngày bán hết cả xe hàng cũng chỉ lãi vài trăm nghìn đồng, ngày ế hàng thì chỉ đủ rau cháo qua bữa. Bấm ngón tay, chị Hà nhẩm tính, bình quân thu nhập hàng tháng của anh chị chỉ khoảng 10 triệu đồng. Tằn tiện lắm cũng chỉ gửi được vài triệu đồng về quê cho con cái học hành. Ấy là chưa kể mỗi khi trái gió trở trời, xuân thu nhị kỳ về quê, nếu không tiết kiệm sẽ không có tiền về thăm con. "Nhiều nhà thưởng cho con khi đạt điểm 9, điểm 10 hay có thành tích học tập, nhưng nhà tôi chỉ có lời động viên qua điện thoại…" - chị Hà nghèn nghẹn khi nhắc về những đứa con xa của mình.

Đồng hồ điểm 23h, chiếc xe hàng của chị Hà lăn bánh về Gò Vấp. Cái bóng chị xiêu xiêu hắt xuống đường, lạc lõng dưới ánh đèn đủ màu sắc của phố thị về đêm…

2. Đêm khuya, Sài thành vẫn nườm nượp người qua kẻ lại trên những cung đường lấp lánh ánh đèn. Chúng tôi ghé vào một quán "di động" nhỏ trên đường Cách mạng Tháng Tám (quận 10). Tiếng là quán nhưng chỉ là một chiếc xe đẩy đặt trên vỉa hè với vài ba chiếc ghế nhựa. "Ăn chi em", chị Bùi Thị Mai (quê ở huyện Bố Trạch - Quảng Bình) đon đả mời mọc. Cái tính chân thật, hiền hậu của người miền Trung đã dẫn chúng tôi vào chuyện một cách thoải mái. Chị Mai gần 40 tuổi nhưng chiếc xe đẩy đã theo chị ngót mười lăm năm. Đến giờ, chị không còn nhớ mình đã qua bao nhiêu ngày mưa ngày nắng, qua bao nhiêu con phố trên đường mưu sinh. Nhưng có một điều chị nhớ, ấy là chiếc xe đẩy này là thứ hằng ngày tiếp sức cho con gái chị bước vào cổng trường đại học.

 

Cuộc sống của chị chỉ giản dị là bán hàng và lấy sự trưởng thành của con làm niềm vui. Cũng may, đứa con gái giúp chị nguôi ngoai những nỗi buồn trắc trở gia đình. Vì thế, ngoài thời gian đi học đại học tại TP Hồ Chí Minh, cô con gái rượu lại đến phụ mẹ bán hàng. "Nghèo nhưng cũng cố cho con ăn học tử tế bằng bạn bằng bè, để sau này không lam lũ khổ cả một đời như mẹ nó", chị Mai nghèn nghẹn nói với chúng tôi… Câu chuyện không đầu, không cuối nhưng cứ miên man đến khi đồng hồ điểm 2h sáng. Lúc tạm biệt chị, tôi vẫn nhớ điệu cười nhăn nhó: "Lại lang thang đến sáng mai mới về chú ạ. Ngồi một chỗ không bán được hàng lại dễ bị dân phòng đuổi lắm". Cái dáng còm nhom gồng mình đẩy chiếc xe; làn khói phất phơ từ nồi hấp tạt về phía sau như tiếng thở dài hồi nãy của chị tan biến nhanh giữa khoảng không…

3. Hơn 2h sáng, bên kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đoạn đường Trường Sa (quận Bình Thạnh), "thiên đường nhậu bình dân" của thành phố đã bớt tiếng ồn ào. Sài thành đang chìm dần vào giấc ngủ. Vậy nhưng bà Phạm Thị Xuân (hơn 65 tuổi, quê Quảng Nam) vẫn lầm lụi như chiếc bóng, tay cầm nào là lạc luộc, bánh phồng, bò khô… mời chào những người còn nán lại bên bàn nhậu: "Mua đi chú". Đã móm cả hàm răng, bà Xuân cho biết đã vào thành phố này "làm ăn" ngót nghét phần ba thế kỷ. Đời bà trải nhiều sóng gió, chồng mất sớm, không có sự dạy bảo của người cha, những đứa con của bà đua đòi ăn chơi rồi đứa thì chết vì ma túy, đứa thì đua xe bị tai nạn, sống trên vai gầy của người mẹ già.

Mưu sinh nơi đất khách lấy đêm làm ngày, bà đi bán hàng từ chập tối đến tận sáng hôm sau nhưng cũng chỉ được hơn trăm nghìn đồng. "Tuổi già rồi, sức yếu quá cảm giác không đi nổi nữa", bà nói với chúng tôi. "Người ta bảo trẻ cậy cha, già cậy bảo hiểm, nhưng tôi không biết sau này sức cùng lực kiệt, nằm một chỗ thì cậy nhờ ai!" - bà Xuân thở dài.

 

Đèn đường chợt vụt tắt, thành phố không ngủ đã bắt đầu một ngày mới. Những cái dáng liêu xiêu của chị Hà, chị Mai hay bà Xuân chìm vào dòng người hối hả.
*
* *
Chưa có một thống kê chính xác, nhưng ở thành phố phồn hoa này có hàng trăm nghìn người phụ nữ như thế… Nếu gạt đi những lo toan thường nhật, với chúng tôi, họ đã và đang đóng góp cho thành phố trẻ, đã tạo cho thành phố phương Nam một nét riêng có như lời nhận xét của những khách du lịch rằng: Những đôi quang gánh nặng trĩu với nồi tàu hũ nước đường, món phá lấu nghi ngút khói; những củ khoai lang vàng tím xếp ngay ngắn trên mâm là hình ảnh thân thuộc của gánh hàng rong Sài thành. Giữa phố thị sầm uất, đôi lúc chính những gánh hàng rong mới giữ được một nét sinh hoạt đời thường nơi đây. Và nếu người thành phố có thể lướt qua gánh hàng rong dễ dàng thì khách du lịch quốc tế lại thích thú nấn ná. Sài thành dù nắng hay mưa, ban ngày hay đêm khuya, những gánh hàng rong như "cửa hàng lưu động" xuất hiện rải rác khắp các nẻo đường. Nhiều người lo ngại hình ảnh thành phố trẻ mất đẹp khi khách tham quan bắt gặp những gánh hàng rong, nhưng thực ra, chính những gánh hàng rong đã tạo nên nét riêng cho thành phố tấp nập, để lôi cuốn du khách quốc tế.