Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thị Hoàng Hà - Bác sĩ Xét nghiệm hóa sinh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Show Xét nghiệm SGOT (hay còn gọi là AST) là xét nghiệm men gan được thực hiện rất phổ biến không chỉ được chỉ định ở những bệnh nhân nghi ngờ các vấn đề về gan mà còn là xét nghiệm thường quy đầu tay trong mỗi lần khám sức khỏe định kỳ. Kết quả xét nghiệm SGOT cùng với các xét nghiệm men gan khác có vai trò quan trọng trong định hướng chẩn đoán nguyên nhân cũng như mức độ nghiêm trọng của nhiều loại bệnh lý khác nhau. 1. SGOT là gì?Do là cơ quan đảm nhận nhiệm vụ chuyển hóa các chất trong cơ thể, nên gan có một hệ thống enzym rất hoàn chỉnh để giúp xúc tác các phản ứng sinh hóa và thực hiện các chức năng này. Khi tế bào gan bị tổn thương men gan sẽ tăng do đó lượng enzym giải phóng vào máu nhiều. Đó là lí do tại sao chỉ số men gan có thể xem là một dấu hiệu cảnh báo cho sức khỏe của gan. Bình thường các men này nằm bên trong các tế bào gan, khi tế bào gan bị hoại tử do viêm gan, xơ gan, ung thư gan... các men này sẽ tràn vào máu làm nồng độ của chúng trong máu tăng cao. Transaminase hay Aminotransferase là các enzym nội bào có nhiệm vụ xúc tác phản ứng trao đổi chuyển gốc NH2 (chuyển nhóm amin) giữa các amin với nhau, đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa các acid amin. Trong đó hai transamine quan trọng nhất là AST (GOT) và ALT (GPT). SGOT (Glutamic-oxaloacetic transamine) hay còn gọi là AST (Aspartate aminotransferase) là một men Transamine, có nhiều trong bào tương và ti thể của nhiều loại tế bào, nhiều nhất là tế bào gan, sau đó là tế bào cơ tim, cơ xương, thận, não, tủy, phổi, bạch cầu và hồng cầu. SGOT (Glutamic-oxaloacetic transamine) Xét nghiệm SGOT không thực hiện riêng lẻ mà thường được thực hiện cùng xét nghiệm SGPT. SGPT(Glutamic-pyruvic transaminase) hay còn gọi ALT (Alanine aminotransferase) là một men Transamine tập trung chủ yếu trong các tế bào gan. Dựa kết quả xét nghiệm men gan tăng ít hay nhiều so với giá trị bình thường, men SGOT hay SGPT tăng ưu thế hơn, sẽ giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán các nguyên nhân làm tăng men gan. Men aspartate aminotransferase (AST) được phân bố rộng rãi trong mô, chủ yếu ở gan, tim, cơ và thận do đó nồng độ men trong huyết thanh tăng cao trong các bệnh liên quan đến các mô này. Các bệnh gan mật như xơ gan, ung thư biểu mô di căn, và viêm gan do vi rút cũng làm tăng nồng độ AST huyết thanh. Sau nhồi máu cơ tim, nồng độ AST huyết thanh tăng cao và đạt đỉnh 2 ngày sau khi khởi phát. Nồng độ AST huyết thanh có thể giảm ở các bệnh nhân chạy thận nhân tạo hay thiếu vitamin B6. Có 2 isoenzyme của AST được phát hiện, ở tế bào chất và ty thể. Chỉ có isoenzyme tế bào chất xuất hiện trong huyết thanh bình thường, trong khi isoenzyme ty thể cùng với isoenzyme tế bào chất được phát hiện trong huyết thanh của bệnh nhân có bệnh mạch vành và bệnh gan mật. Giá trị bình thường của SGOT (AST) là từ < 40 UI/L với nam và < 35 UI/L với nữ, giá trị của SGPT (ALT) cũng ở mức độ này, tuy nhiên tùy theo hệ thống máy xét nghiệm và các hóa chất khác nhau mà phòng xét nghiệm đó sử dụng có thể cung cấp các khoảng tham chiếu khác nhau. Xét nghiệm men gan trong máu Ngoài ra hoạt độ enzyme AST trong hồng cầu nhiều gấp 4-8 lần trong huyết thanh, do đó nếu trong quá trình lấy mẫu thực hiện xét nghiệm có hiện tượng vỡ hồng cầu có thể làm tăng hoạt độ AST. Ngoài ra với người bệnh có sử dụng các loại thuốc tăng huyết áp, thuốc tiểu đường, thuốc trợ tim, điều trị tăng mỡ máu, thuốc ngừa thai, người lớn tuổi cũng có thể dẫn đến hoạt độ AST trong máu tăng. Ngoài các bệnh lý về gan, men gan còn có thể tăng trong các bệnh lý khác ngoài gan. Nếu kết quả xét nghiệm men gan tăng dưới 5 lần giới hạn trên của mức bình thường, và chỉ số men SGOT > SGPT, có thể bệnh nhân đang trong tình trạng vận động thể lực nặng, bệnh nhược giáp, các bệnh về cơ, tán huyết,... Nếu chỉ số men SGOT <SGPT, bệnh nhân có thể bị cường giáp, bệnh celiac, viêm gan,... Nếu kết quả xét nghiệm men gan cho thấy men gan tăng >1000 UI/L, có thể là những đợt viêm gan bùng phát hoặc bệnh lý bất thường đang xảy ra cấp tính, rất đặc trưng cho hội chứng hủy tế bào gan, thường gặp nhất là các đợt viêm gan siêu vi. Các transaminase tăng rất cao, rất sớm và nhanh ngay cả trước khi xuất hiện vàng da. Mức độ tăng song song với mức độ hủy hoại tế bào gan.
Nồng độ chính xác của men gan SGOT hay SGPT không tương đồng với mức độ tổn thương gan hoặc giúp tiên lượng bệnh. Như trong bệnh viêm gan A, men gan của bệnh nhân có thể tăng rất cao, có khi lên đến hàng nghìn UI/L nhưng hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn và không để lại di chứng. Trong khi ở những bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính, mức tăng men gan thường không cao, nhưng một tỷ lệ người bệnh viêm gan B mạn sẽ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan,... Xét nghiệm SGOT giúp chẩn đoán sức khỏe của gan 3. Một số nguyên nhân thường gặp gây tăng men gan
Xét nghiệm SGOT cần được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín 4. Khi nào thì nên đi xét nghiệm hoạt độ AST?
XEM THÊM:
Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng. Chỉ số GPT bao nhiêu là nguy hiểm?Vậy chỉ số GPT bao nhiêu là nguy hiểm? Câu trả lời là khi nó đạt trên 200 UI/L. Lúc này GPT đã tăng rất cao và nó là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang bị: Viêm gan virus cấp hoặc mạn tính. Chỉ số GOT và GPT bao nhiêu là bình thường?Chỉ số được cho là bình thường cụ thể như sau: Chỉ số ALT (hay còn gọi là GPT) giới hạn bình thường từ 5-37 UI/l. Chỉ số AST (hay còn gọi là GOT) giới hạn bình thường từ 5-40 UI/l. Chỉ số GGT giới hạn bình thường là 5-60 UI/l. Chỉ số men gan cao bao nhiêu là nguy hiểm?Cụ thể nồng độ AST, ALT, GGT thường dao động trong khoảng 20 – 40 UI/L (riêng GGT ở nam giới có thể ở mức 11 – 50 UI/L), nồng độ ALP nằm trong khoảng 30 – 110 UI/L. Men gan cao gấp 5 lần trở lên được coi là cấp độ nguy hiểm. Chỉ số SGOT bao nhiêu là nguy hiểm?Ngược lại, nếu chỉ số vượt quá mức bình thường thì nguy cơ bệnh nhân mắc các bệnh về gan rất lớn. Chỉ số càng cao thì lượng tế bào gan bị tổn thương càng nhiều, nguy cơ mắc bệnh càng cao. Chỉ số SGOT thông thường khoảng từ 20- 40 UI/L, chủ yếu có ở các mô chuyển hóa cao như gan, tim hay cơ xương. |