Cập nhật vào 19/07 Show
Quả tầm bóp hay thù lù được tìm thấy nhiều ở các miền quê. Không chỉ là một món ăn dân giã, ngon miệng, quả tầm bóp còn được sử dụng để làm nhiều bài thuốc quý, hỗ trợ điều trị các bệnh lý như ung thư, tiểu đường…Xem thêm:
Nguồn gốc cây tầm bóp? Quả tầm bóp có ăn được không?Cây tầm bóp còn có một số tên gọi khác như thù lu, cây lồng đèn, bôm bốp… tùy vào từng địa phương, vùng miền. Cây tầm bóp
tên khoa học là Physalis angulata, thuộc họ Cà, nguồn gốc từ các nước châu Mỹ nhiệt đới. Đặc điểm nhận dạng cây tầm bóp: Thân thảo, cao từ 50 – 70cm, thân cây rỗng, có gân, đường kính thân từ 1 – 2cm. Lá mọc so le, hình bầu dục, màu xanh, chia thùy hoặc không. Kích thước lá dài cỡ 3-15 cm và rộng 2-10 cm. Lá nối liền với thân bằng một cuống lá dài khoảng 3-4 cm. Viền lá có răng cưa không đều. Hoa mọc đơn độc, có cuống mảnh. Đài hình chuông, phủ lông, xẻ tới phần giữa thành 5 thùy hình mũi mác nhọn. Cánh hoa màu vàng tươi hay màu trắng nhạt, có khi thêm vài chấm tím ở gốc. Quả tầm bóp có hình cầu, nhìn trông giống như cái lồng đèn. Lúc non quả tầm bóp màu xanh, khi chín chuyển sang màu cam đỏ bắt mắt. Quả rỗng, bên trong có hạt hình thận, khi
bóp lớp vỏ bên ngoài vỡ ra kêu lụp bụp. Thành phần dinh dưỡng của cây – quả tầm bópTheo kết quả phân tích, các nhà khoa học đã ghi nhận được nhiều thành phần hóa học có trong thân và quả của cây tầm bóp thuộc nhóm alkaloid, steroid thực vật, flavonoid và một số hợp chất khác. Trong thân cây tầm bóp có chứa:
Tác dụng của cây – quả tầm bópTrong Đông Y, rau tầm bóp được ví như một cây thuốc nam quý, mang lại rất nhiều công dụng cho người sử dụng. Rau tầm bóp có tính mát, không độc và có vị hơi ngăm đắng. Công dụng rau tầm bóp là: thanh nhiệt cơ thể, nhuyễn kiên tán kết, khư đàm chỉ khái, tiêu đờm, lợi tiểu,… Sang Tây Y, nhiều công trình nghiên cứu đã phát hiện cây tầm bóp có khả năng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý, cụ thể: Tăng cường hệ miễn dịchChứa nhiều vitamin và khoáng chất, sử dụng cây – quả tầm bóp với liều lượng phù hợp sẽ giúp nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ thống miễn dịch rất tốt, phòng chống được nhiều bệnh lý. Kiểm soát mỡ máu và tốt cho tim mạchTác dụng của cây tầm bóp đầu tiên có thể kể đến là giúp bảo vệ tim mạch được
tốt hơn, đồng thời kiểm soát lượng mỡ máu ở mức cân bằng. Có được điều này là bởi trong cây, quả tầm bóp chứa hàm lượng vitamin C lớn, giúp tránh xa các gốc tự do ảnh hưởng đến mạch máu, giảm thiểu các vấn đề gây ra bệnh tim mạch. Tốt cho mắtSử dụng rau tầm bóp ăn 2 – 3 bữa/tuần sẽ giúp bạn bổ sung vitamin A – ngăn ngừa khô mắt, giúp võng mạc khỏe mạnh, mắt sáng và tinh anh. Đồng thời loại cây này cũng hỗ trợ phòng ngừa đục thủy tinh thể. Giúp tiêu đờmĂn vài quả tầm bóp chín mỗi ngày sẽ giúp bạn tiêu đờm, giảm bớt khó chịu nhanh chóng. Hỗ trợ điều trị tiểu đường, phòng ngừa sỏi tiết niệuThành phần vitamin C của cây tầm bóp khá hữu ích trong việc điều trị bệnh đái tháo đường vì nó tăng tác dụng hormone insulin trong máu. Ngoài ra, vitamin A trong cây tầm bóp kích thích hình thành canxi photphat, góp phần ngăn ngừa sỏi tiết niệu. Hỗ trợ điều trị bệnh ScorbutCăn bệnh này có biểu hiện chính là chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da hoặc lâu lành tổn thương do cơ thể thiếu hụt vitamin C. Ăn quả tầm bóp giúp bổ sung vitamin C ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh Scorbut. Hỗ trợ điều trị cảm lạnh, giúp giảm sốtVitamin C trong cây tầm bóp có tác dụng nâng cao hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể có thể tăng cường hấp thụ sắt, chống lại bệnh nhiễm trùng như cảm lạnh, ho rất tốt. Hỗ trợ điều trị ung thưNghiên cứu từ trường đại học Houston – Mỹ cho thấy các chất Physalin A-D, F, L-O và Physagulin A-G có tác dụng chống lại sự phát triển của tế bào ung thư ở các cơ quan như gan, phổi, cổ tử cung hay vòm họng. Đồng thời các chất này cũng giúp cải thiện hệ miễn dịch của cơ thể. Xem thêm: Các loại hoa quả phòng chống bệnh ung thư hiệu quả Một vài tác dụng khác:Tầm bóp có nhiều công dụng khác có thể kể đến như: trị rôm sảy, mụn nhọt, ban đỏ, tiểu ít, thủy đậu… Ai có thể dùng cây tầm bóp?Những đối tượng sau nên dùng cây tầm bóp:
Cách sử dụng cây tầm bópTất cả các bộ phận của cây tầm bóp như lá, quả, thân, rễ đều có thể sử dụng để làm thuốc hoặc chế biến món ăn: Với cây tầm bóp khô: Dùng để sắc nước uống chữa một số bệnh lý hoặc tăng cường sức khỏe. Các bài thuốc tốt cho sức khỏe được chế biến từ cây tầm bóp có thể kể đếnBài thuốc trị đái tháo đường từ cây tầm bópChuẩn bị: 20g rễ tầm bóp tươi, tim lợn, chu sa. Bài thuốc trị ho khan, viêm họng, tiểu ít, ban đỏ, thủy đậu từ tầm bópChuẩn bị: 20g cây tầm bóp
khô Bài thuốc trị đinh độc, nhọt vú từ cây tầm bópChuẩn bị: 60g tầm bóp tươi Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư từ cây tầm bópChuẩn bị: 30g cây tầm bóp khô, 40g cây bách giải Bài thuốc chữa cảm mạo từ cây tầm bópChuẩn bị: 20 – 40g tầm
bóp khô. Bài thuốc chữa rôm sảy từ cây tầm bópChuẩn bị: 40 – 50g tầm bóp tươi Lưu ý khi sử dụng tầm bópMột vài lưu ý bạn cần nhớ khi sử dụng cây tầm bóp để mang lại hiệu quả tốt cũng như đảm bảo sự an toàn cho bản thân: Cây tầm bóp tuy không có độc tố và khá an toàn trong quá trình sử dụng nhưng không vì thế mà bạn lạm dụng, uống quá nhiều hoặc liên tục trong thời gian dài. Tốt nhất hãy hỏi dược sĩ, bác sĩ về thời gian và liệu lượng sử dụng sao cho phù hợp nhất. Khi uống cây tầm bóp nếu thấy cơ thể có bất cứ dấu hiệu bất thường gì thì bạn nên dừng sử dụng ngay, tuyệt đối không cố uống bởi có thể bạn bị dị ứng với 1 trong những thành phần dược chất trong cây tầm bóp. Những đối tượng như trẻ em hay người già, người đang dùng thuốc đặc trị, mẹ bầu không nên tùy tiện sử dụng cây tầm bóp, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Thận trọng khi sử dụng cây tầm bóp trong thời gian điều trị bằng các loại thuốc tây, thực phẩm chức năng hay bất kì loại thảo dược nào khác. Chúng có thể gây tương tác, làm giảm tác dụng của nhau hoặc gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm; Cây tầm bóp ngoài dùng để sắc nước, đun nước hỗ trợ điều trị bệnh, làm đẹp… thì bạn cũng có thể hái lá, ngọn tầm bóp luộc, nấu canh, nhúng lẩ, mùi vị hơi ngai ngái nhưng ăn vào rất ngon và bổ dưỡng. Lưu ý: Phân biệt cây tầm bóp và cây lu luDo mang nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe nên số lượng người tìm và sử dụng cây, quả tầm bóp tương đối nhiều. Thế nhưng trong tự nhiên cây tầm bóp lại có khá nhiều điểm tương đồng với cây Lu Lu nên dễ bị nhầm lẫn. Để giúp mọi người có thể phân biệt 2 loại cây này, Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi đã nêu rất rõ trong cuốn sách tổng hợp các loại thảo dược của mình: Cây lu lu cũng thân thảo nhưng thấp hơn tầm bóp. Lá lu lu hình trứng hoặc oval, chiều dài lá từ 4 – 15cm hoặc hơn. Quả lu lu kết thành chùm, hình cầu, khi
chín quả chuyển sang màu đen thay vì màu đỏ như quả tầm bóp. Dù có chứa chất độc nhưng cây lu lu cũng có một vài công dụng hỗ trợ điều trị bệnh: Sử dụng liều lượng nhỏ cây lu lu đun nước có tác dụng làm giảm vết ngứa và mờ vết bỏng, giúp vết thương mau lành. Nước ép lu lu có thể điều trị bệnh gan, vàng da… Cách bảo quản cây – quả tầm bópCây tầm bóp có thể sử dụng tươi, nếu hái rau, quả, thân tầm bóp về bạn có thể bảo quản trong tủ lạnh từ 3 – 4 ngày để sử dụng dần. Còn để bảo quản lâu hơn và thuận tiện cho việc buôn bán, làm các bài thuốc thì hiện nay chủ yếu tầm bóp được thu hái và đem phơi, sấy khô. Sau khi khô, tầm bóp sẽ được bảo quản trong túi kín hoặc hộp kín, để nơi khô thoáng mát. Tuyệt đối không nên để tầm bóp ở các khu vực ẩm ướt như vậy sẽ khiến dược liệu này ẩm mốc, sinh ra các độc tố nguy hiểm, khi sử dụng sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Mời bạn tham khảo:
|